Monique reist door – Deel II: DE MOEZEL!

Kneuterigheid, flamkuchen en heel veel Riesling… Welkom in de Moezel!

Monique is dol op wijn én reizen. In de serie blogs “Monique reist door” neemt ze je mee naar haar favoriete bestemmingen en deelt ze haar favoriete adresjes. In dit tweede deel is het de beurt aan een regio in Duitsland die zijn naam te danken heeft aan een bekende rivier. Het is de beurt aan… de Moezel!

Kneuterigheid

Ik hoor je denken: “de Moezel, daar gaan toch alleen oude mensen heen?”. En ik kan ook niet ontkennen dat mijn vriend en ik de gemiddelde leeftijd aanzienlijk omlaag trokken. Maar geloof me, dit gebied is zeker de moeite waard om een keer te bezoeken! Sinds Corona ben ik kneuterigheid extra gaan waarderen. Waar ik voorheen naar Kaapstad of Argentinië op vakantie ging, kies ik nu net zo lief voor Frankrijk of Italië als wijnland.

Sinds Corona ben ik kneuterigheid extra gaan waarderen. Waar ik voorheen naar Kaapstad of Argentinië op vakantie ging, kies ik nu net zo lief voor Frankrijk of Italië als wijnland.

Gelukkig deelt mijn vriend mijn voorliefde voor wijn, want ik heb een hekel aan autorijden. Zo ontstond het plan om naar de Moezel op vakantie gaan. Ik ben al jaren een grote fan van de Alsace in Frankrijk als wijngebied (lees het éérste deel van Monique reist door!), maar Duitsland was ik nog niet eerder geweest, voor de wijn dan. Het scheelt dat mijn ouders in Maastricht wonen en we dus altijd een tussenstop hebben met overnachting, om de dag daarna op tijd weer richting het zuiden onze reis te vervolgen. Vanaf Maastricht is het namelijk maar 2 uur rijden! Daar vertrokken we dan om het Paasweekend in Bernkastel-Kues door te brengen. Ik moet wel zeggen dat ik deze reis niet perse zou aanraden om met een Mini Electric te maken of in het algemeen met een elektrische auto. De oplaadpunten lieten te wensen over en als we er al een gevonden hadden, dan werkte deze niet! Maar zonder kleine uitdaging smaakt de wijn toch stukken minder 😉

De Moezel en haar wijnen

Voor ik verder vertel over mijn trip en alle ins en outs, een kleine geschiedenisles: 100 jaar geleden behoorden rieslings uit de topwijngaarden van Moezel en Saar tot de duurste wijnen ter wereld – duurder dan wijnen uit de Bordeaux of de Bourgogne! Dit kun je terug zien aan de wijnkaart van toonaangevende restaurants over de hele wereld uit die tijd. En nog steeds zijn Duitse wijnen over de hele wereld geliefd. Door het overwegend koele klimaat vind je in Duitsland wijnen die een heel eigen karakter hebben.

De ligging van de wijngaarden is vanwege het koele klimaat essentieel. De wijngaarden liggen daarom vaak op het zuiden en in de nabijheid van een rivier, in dit geval dus de Moezel. Door de weerkaatsing van het zonlicht van de rivier profiteren de wijnstokken optimaal van het zonlicht. De pluk van de druiven begint hier overwegend laat. Meestal in oktober en soms zelfs pas in november, waardoor de druiven lang de tijd hebben om te rijpen. Hierdoor behouden ze hun zuren en aroma’s én ontwikkelingen ze extra veel smaak.

De Moezel is met zijn 2000 jaar het oudste wijnbouwgebied van Duitsland. 90% van de wijn die hier gemaakt wordt is witte wijn en daarvan is het merendeel riesling. Het gebied rondom Bernkastel-Kues wordt gezien als het beste wijnbouwgebied van de Moezel, ook wel de ‘Mittelmosel‘ genoemd. Dat komt mede door de bodem (terroir) die voor een groot gedeelte uit schilferig leisteen bestaat. Dat zorgt voor het unieke, zilterige-minerale karakter van de rieslings die hiervandaan komen. In combinatie met het koelere klimaat maakt dit Riesling uit de Moezel tot de elegantste ter wereld.

Is Duitse wijn altijd zoet?

Als men aan Duitse wijn denkt, denk je vaak nog aan de zoete troep die oma vroeger dronk. Zelf heb ik toen ik net begon met het drinken van alcohol meerdere pakken liebfraumilch er doorheen gejaagd. Zo’n pak voor 2 euro uit het onderste schap van de supermarkt. Het was net appelsap wat je naar binnen hakte. Maar dit is zeker niet te vergelijken met de wijnen waar Duitsland zo geliefd om is.

Duitse wijnwetgeving

Duitsland heeft een van de ingewikkeldste wetgevingen ter wereld als het neerkomt op het maken van wijn. Ik ga je daarom hier niet teveel mee vervelen, maar hier een korte versie: De Duitse wijnwet klasseert wijnen op basis het van mostgewicht van druiven, dat is de hoeveelheid suikers tijdens de oogst. Tafelwein staat hier onderaan de ladder, gevolgd door Landwein. Landwein is ter vergelijken met de Vin Du Pays in Frankrijk. Qualitätswein bestimmte Anbaugebiete (QbA)vormt het basisniveau, vervolgens komen de Prädikatsweine Dit zijn de betere Qualitätsweine met specifieke eigenschappen per ‘Prädikat’ (QmP): Kabinett, Spätlese, Auslese, Trockenbeerenauslese en Eiswein (het percentage suiker bij de oogst van laag naar hoog). De hoogste classificatie is voor de Qualitätswein garantierten Ursprung (QbU): Kwaliteitswijn met garantie op herkomst, garandeert dat 100% van de druiven afkomstig is van het op etiket vermelde gebied. Overigens is er alweer een nieuwe wijnwet in de maak die ingaat vanaf wijnoogstjaar 2026.

Om het de consument wat makkelijker te maken, worden vaak de volgende aanduidingen op het etiket vermeld. Deze aanduiding zegt iets over de smaakbeleving van de wijn:

• Kabinett: fijne, lichte wijnen van rijpe druiven met een laag alcoholgehalte (let op! dit kan zowel droge als zoetere wijn zijn).
• Trocken: droge wijn met weinig onvergiste restsuiker
• Feinherb: halfdroge wijn
• Spätlese: spät betekent ‘laat’ en ‘lese’ geoogst. Een wijn gemaakt van druiven die laat geplukt zijn. De smaken zijn meer geconcentreerd. Een Riesling met deze aanduiding is voller van body dan een Kabinett Riesling. Waar de Kabinett tonen heeft van groene appel, zijn de smaken bij een Spätlese meer van rijper fruit en smaakt over het algemeen iets zoeter.
• Auslese: zoete wijn, gemaakt van speciaal geselecteerde druiven die deels “edele rotting” hebben ondergaan.
• Beerenauslese: zoete wijn die van nóg rijpere en strenger geselecteerde druiven worden gemaakt met nóg meer “edel rotte” druiven dan de Auslese.
• Trockenbeerenauslese: een kostbare zoete wijn die gemaakt is van druiven die op rozijnen zijn gaan lijken door de edele rot. Ze worden praktisch één voor één uitgezocht. De allerbeste Trockenbeerenauslese wijnen behoren tot de duurste wijnen ter wereld. In tegenstelling tot de naam doet vermoeden, is deze wijn (mier)zoet!
• Eiswein: edelzoete wijn van bevroren druiven, waarbij de druiven bij -7 geplukt zijn en bij maximaal -6 geperst worden. Hierdoor is het vocht bevroren en krijg een hele bijzondere zoete wijn.

VDP-clasificatie

Om het de consument iets van herkenning te geven, hebben ongeveer 200 wijnmakers zich verenigd in de Verband Deutscher Prädikatsweinguter (VDP). Deze wijnmakers werken onder strenge, vrijwillig opgelegde kwaliteitsnormen, nog bovenop de normale regels. Het gaat hierbij niet meer over droog of zoet, maar vooral over terroir. Niet de suikers, maar de herkomst is het allerbelangrijkst. Je herkent deze wijnen aan het halsetiket met de adelaar. Deze VDP-classificatie met Gutswein, Ortswein, Erste Lage en Grosse Lage is namelijk hét kwaliteitskenmerk voor de beste Duitse wijnen. Het lijkt sterk op het systeem van de Franse Bourgognewijnen. De term Grosse Lage (Grosses Gewächs voor droge rieslings) is te vergelijken met Grand Cru en de Erste Lage met Premier Cru.

Bernkastel-Kues: het hart van de Moezel

Nu je wat meer achtergrondinformatie hebt over Duitse wijnen, neem ik je graag mee op mijn reis!

Voor ons verblijf hadden we via een grote bekende boekingssite een appartementje geboekt in Wehlen, een buitenwijk van de stad Bernkastel-Kues. Dit appartement had echt een prima prijs kwaliteitverhouding en lag één straat van de Moezel af, waar je prachtig uitkijkt op de wijngaarden. In deze wijk liggen heel veel wijnmakers, van klein tot groot zoals Prüm Weingut. Vanaf hier is het nog ongeveer 50 minuten wandelen naar het centrum van Bernkastel-Kues. Dat is overigens een prachtige wandeling langs de Moezel met uitkijk over de glooiende wijngaarden (die niet normaal stijl zijn!). Gezien het paasweekend niet in het hoogseizoen valt voor de wijnmakers, waren de meeste in Wehlen helaas nog gesloten. Gelukkig was dat in en rondom het centrum van Bernkastel-Kues wel anders. In het hoogseizoen is dit een prima wijk om te verblijven, wel zou ik aanraden om op voorhand fietsen te reserveren. Langs de oever van de Moezel is het relatief plat en fiets je in 12 minuten naar het centrum van Bernkastel-Kues waar je bij een de vele weinstuben en vinotheken kunt genieten van een heerlijk glas Moezelwijn!

Markus Molitor

Wijnproeverij €20,- om 8 wijnen te proeven (het werden er 16 p.p ;-))

We hadden meteen de 1ste dag een wijnproeverij geboekt bij een van de bekendere wijndomeinen van de Moezel. Markus Molitor is een grote speler hier. Hiervoor moesten we precies de tegenovergestelde kant op lopen dan voor het centrum en lag relatief dichtbij ons appartementje (bonus!). Toen ik aankwam viel mijn mond open, het was net of je in een middeleeuws kasteeltje terecht kwam, maar dat modern, met een klassieke twist was ingericht. In een grote ruimte stond een enorme houten tafel waar de proeverijen aan plaats vonden. Ieder gezelschap had een eigen medewerkster die je de wijn liet proeven en uitleg gaf over de verschillende wijnen, druiven en terroirs. Zoals hierboven al kort uitgelegd is vooral het terroir in de Moezel is heel speciaal. Je hebt wijngaarden met een blauwe leisteen bodem: Blauschiefer en een rode leisteen bodem: rotschiefer. De wijngaarden van Markus Molitor liggen van Brauneberg tot Traben-Trarbach en sinds 2001 ook aan de Saar. De verscheidenheid aan leisteenbodems en microklimaten, zorgt voor verschillende smaakprofielen. De wijnen van de Graacher Domprobst zijn bijvoorbeeld elegant en kruidig Moezelwijn te noemen, waar juist de wijn met Bernkasteler Leisteen rijk zijn aan finesse met een stevige, elegante structuur, zeer mineraal en rijpe zuren.

De wijnen van Markus Molitor vallen zeer regelmatig in de prijzen en het wijnhuis werd begin 2006 verkozen tot beste producent in de categorie Riesling Feinherb & Riesling Spätlese. Het wijnhuis is dan ook een bekende naam in de Moezel. Dat zie je terug in de constante kwaliteit van de wijnen. Dit vereist een strenge selectie. Daarom worden alle druiven nauwkeurig met de hand geplukt en beoordeeld. Er wordt daarom uitsluitend met ervaren teams gewerkt die mede in de kelder de druiven nogmaals inspecteren voor de eindselectie. Dit alles gebeurd altijd onder het toeziend oog van Markus Molitor. Want zoals de meester zelf zegt: ‘alleen de zorgvuldige scheiding van alle rijpheidsstadia en de herselectie van afzonderlijke druiven kunnen de hoogste kwaliteiten opleveren’. – zoals de unieke reeks Beerenauslese en Trockenbeerenauslese-wijnen, die al vier decennia lang geroemd worden.

We hadden op voorhand een proeverij gereserveerd en dat in de hele Moezel wel aan te raden, zeker als je rond de feestdagen gaat. Sommige proeverijen waren zelfs 3 weken van te voren al vol geboekt. En ik moet zeggen dat onze oosterburen echt geweldige gastheren/vrouwen zijn! Ook bij een bekende wijnmaker als Markus Molitor worden kosten nog moeite bespaart om het de gasten naar hun zin te maken. En dan viel eigenlijk bij ieder wijndomein wel op. We hadden €20,- betaald voor de ‘standaard’ proeverij. Hiervoor had je de keuze uit 8 wijnen om te proeven. Bij iedere wijn kwam een geweldige uitleg over terroir, de druiven en de smaak. Ik koos om de relatief drogere wijnen te proeven en mijn vriend juist om de zoetere (en voor duurdere ;-)) kant op te gaan. Dat was geen enkel probleem. Ik geloof dat we uiteindelijk 16 wijnen p.p. hebben geproefd haha! Ze bleven maar vragen of we nog andere wilde proeven, nouja, als je aandringt ;-)). We zijn door ons enthousiasme uiteraard wel het schip ingegaan voor meer dan 300 euro. Maar we hebben in ieder geval een mooie doos Riesling en een aantal uitzonderlijke mooie (en dure ;-)) wijnen in onze wijnkelder liggen. En scheelt dat je dan toch 1 proeverij niet hoeft af te rekenen… Momenteel is de Zeltinger Himmelreich Auslese 2018 de duurste fles die in onze kelder prijkt. Markus Molitor is een dikke tip om te bezoeken als je in de Moezel bent!

Eten bij Kloster Machern

Naast Markus Molitor ligt Kloster Machern. In dit imposante gebouw zit een wijnbar, brouwerij (ze maken hier hun eigen bier!) en een restaurant gevestigd. Vooral het enorme terras met uitzicht over de prachtige wijngaarden aan de Moezel zijn het waard om hier heen te gaan. Het eten was niet bijzonder, maar prima en goed geprijsd. Je kunt het vergelijken met Bon Chartier in Parijs, maar dan in een mega imponerend gebouw. Op de kaart staat typisch Duits eten. Niks verfijnds aan, maar stiekem wel heel lekker!

Vinothek bij het Moselle Wine Museum in Bernkastel-Kues (super tip)

Wijnproeverij €18,50 en €3,- borg per glas om 100+ (?!) wijnen te proeven

De dag erna zijn we naar het centrum gelopen vanaf ons appartementje. We hoopten onderweg nog ergens een wijnproeverij te kunnen doen, maar helaas was vanwege de vroege periode dat we er waren het meeste nog gesloten in onze buurt. Dan maar doorslenteren langs de Moezel naar het centrum van Bernkastel -Kues. En dat stelde ons niet teleur. Als eerst zagen we al een enorm reuzenrad staan aan de overkant van de rivier en dat was een voorbode voor de gezelligheid in dit stadje.

Mijn vriend wilde graag naar wijnmuseum. Ik moet zeggen dat ik niet meteen razend enthousiast was. Ik drink immers veel liever wijn dan dat ik er naar kijk. Maar toen we aankwamen was het museum vanwege een technische storing gesloten. Wel was de bijhorende Vinothek geopend. En ik zeg je: als er een hemel bestaat ziet hij er zo uit. Een Vinothek is eigenlijk niks meer dan een plek waar je wijn kan drinken. Maar dit, dit was echt next level. De entree was €18,50 p.p. en je betaalde €3,- borg voor je wijnglas. Vervolgens ga je met een trap omlaag de kelder in waar meer dan 100 (!?) wijnen op je liggen te wachten en je mag ze allemaal proeven. Sterker nog, je moest ze zelf inschenken (OMG!?!). Je begrijpt dat dit mijn vriends Waterloo werd. Ik heb het zelf na 20 wijnen voor gezien gehouden en ben in de zon gaan zitten met een heerlijke borrelplank. We moesten namelijk later die dag nog door naar een proeverij bij Dr. Loosen. Maar even… Dit was echt geweldig. Ben je op vakantie in de buurt van Bernkastel-Kues raad ik je sowieso aan hierheen te gaan! Dit is het walhalla voor de wijnliefhebber.

Wijnproeverij Dr. Loosen

Mini wijnproeverij €10,- om 4 wijnen te proeven

Dr. Loosen stond al heel lang op ons lijstje om een keer heen te gaan. Maar zelfs toen we drie weken van te voren een reservering wilde maken, kregen we te horen dat ze al helemaal vol zaten. We konden wel nog terecht voor een ‘kleine’ proeverij om 16.00 uur. We konden dan 4 wijnen proeven voor €10,- Onder het mom van beter iets dan niets gingen we die kant op. Enigszins aangeschoten en nog steeds overwelmt door de ervaring in de vinothek, zat de sfeer er goed in. Eenmaal aangekomen konden we plaatsnemen op het prachtige terras van Dr. Loosen. Helaas zat er bij deze mini proeverij geen rondleiding in, maar je had de gelegenheid om zelf even rond te lopen en het pand was zeer imponerend. Zeker omdat het meteen aan de helling van de wijngaarden ligt dat zorgt voor een geweldig uitzicht.

We konden 4 wijnen proeven was ons vooraf verteld, maar wederom bleek in de praktijk dat je eigenlijk vrijwel alles kon proeven wat je wilde. En daar maakte vooral mijn vriend optimaal gebruik van. Officieel gingen ze om 17.00u dicht, maar deden geen enkele moeite om aanstalten te maken om te sluiten. We konden, met de overige achtergebleven gasten, gewoon lekker door proeven. Wederom stond ik versteld van de gastvrijheid van de mensen in de Moezel. En mocht je het je afvragen, je betaalt geen cent meer voor de extra geproefde wijntjes. Ik vond het mooiste om de verschillende Rieslings te proeven die allemaal afkomstig waren van een ander terroir. Hoe gaaf om deze verschillen te proeven. De Riesling van de Blauschiefer bodem was mijn favoriet. Mijn vriend werd wederom helemaal gek van de Trockenbeerenauslese, luxepaardje dat hij is. Wederom vertrokken we met een grote glimlach op ons gezicht richting een restaurantje op iets te eten.

Restaurantjes Bernkastel-Kues

In de middag hadden we geluncht bij Josi’s Imbiss met een flamkuchen en een glas Riesling (want wat doe je anders in de Moezel?!). Dat was een prima tentje, maar niks speciaals. Maar de dame van mijn leeftijd die er werkte gaf ons een tweetal tips waar we zeker ‘s avonds moesten gaan eten en I love tips van locals! De twee restaurantjes zagen er ook echt geweldig uit en ik rekende mezelf al rijk. Helaas was vanwege het paasweekend alles al volgereserveerd, maar sla het vooral op en doe er je voordeel mee!

Tips van locals

Rotisserie Royale.
Deze zag er echt super cute uit en hier wil ik sowieso nog een keer heen!

Restaurant Alt Bernkastel
Het tweede restaurantje dat ons werd aangeraden maar helemaal vol zat. Het valt dus wel aan te raden als je weet dat je deze kant op gaat om op voorhand te reserveren. Eerlijkheid gebiedt te zeggen dat ik dat normaal eigenlijk ook altijd wel doe, maar ik kon online vanuit Nederland gewoon niks leuks vinden. Duitsers lopen echt nog een aantal jaar achter als het op websites aan komt. Een leuk restaurant vinden via google was daarom gewoon bijna niet te doen. Dus, you’re welcome! 😉

Wij zijn toen iets verder buiten gaan zitten bij Restaurant Anno 1640. Het eten was daar wederom niks speciaals, maar we hadden prachtig uitzicht op Bernkasteler Doctor wijngaard! En daar konden wij prima mee leven.

Weingut Kees-Kieren

De dag erna, en tevens laatste dag voor we naar huis gingen, was het idee om via de overkant van de Moezel naar Bernkastel-Kues te lopen in de hoop een aantal wijnboeren tegen te komen die wel open waren. En we hadden geluk! Aan de Hauptstraße in een kleine dorpje tussen ons verblijf en het centrum van Bernkastel-Kues in, genaamd Graach an der Mosel kwamen we Kees-Kieren tegen. Zijn proeflokaal zit echt pal aan de wijngaard. Als je dit dorpje in komt kun je er eigenlijk niet om heen. En geloof me, dat wil je ook niet! De kneuterigheid spat eraf, manman wat een heerlijkheid, ik ga hier zo goed op. Hier kun je kiezen uit verschillende wijnproeverijen. En de kaaskoekjes, die maakt meneer helemaal zelf! (I love). We begonnen met een Rieslingproeverij die erg in de smaak viel. Het was ook een vrij pittige proeverij moet ik zeggen, maar dat hield ons uiteraard niet tegen om nog een 2de proeverij en later nog wat losse glazen te bestellen. Je hebt door, het was een gezellige middag. Na een uur of 3 in de brandende zon kwamen we op het geweldige idee de berg tussen de wijngaarden, waar Kees Kieren aan de voet van lag, te gaan beklimmen. En uiteraard deden we dat met een flesje Riesling van meneer Kieren zelf. Wijnglazen hadden we bij ons (want je weet maar nooit). In zo liepen we geheel in het paasthema de kruistocht van Jezus (die stond afgebeeld op verschillende plekken langs deze route) omhoog.

Na een flinke klim en een volgende fles wijn soldaat te hebben gemaakt bovenaan de berg besloten we om via het dorpje naar huis te lopen. Daar kwamen we tot onze verbazing nog een aantal gezellige terrasjes tegen. Na nog een laatste drankje te hebben gedronken in Graach an der Mosel zijn we lekker naar huis gestrompeld. Voldaan van een leuk en gezellig weekend met een nieuw smaakpallet aan wijnen. Ik ga zeker nog eens terug in het seizoen wanneer er meer wijnboeren open zijn!

En dan echt mijn aller allerlaatste tip: ik vertelde al dat Duitsers niet zo goed zijn met websites. Nou datzelfde geldt voor pinnen. Dat vinden ze maar een rare gewaarwording, Bij de grotere restaurants en winkels kan het nog net, maar cash wordt over het algemeen het meest geapprecieerd. Zelfs bij ons verblijf dat via deze blauwe grote boekingssite was geboekt konden we niet pinnen bij het uitchecken! Dus gewoon even naar de pinautomaat een stapeltje flappen eruit trekken. Overigens kon je bij de grotere wijnhuizen wel gewoon pinnen.

Hopelijk heb ik jullie enthousiast gemaakt om ook een keer deze kant op te komen en op wijnavontuur te gaan! – Veel liefs, Monique

>> Je kunt Moniques wijnavonturen volgen via haar Instagram account Ms.Dassen

Heb je zelf tips voor in de Moezel? Laat ze vooral hieronder achter!