Monique reist door – Deel IV: ZUID-LIMBURG!

Het is alweer een tijdje geleden dat ik mijn wijntips met jullie deelde in een blog. Dat komt mede doordat ik een huis heb gekocht in Utrecht (ja een echt huis!) en druk was met werk. Want tja, that’s life. En leuk, een verbouwing om alles naar je smaak te maken, maar dat zorgt ook voor een hoop stress. Maar als alles goed gaat kunnen we begin november ons droomhuisje betrekken. En het beste van alles: we hebben gewoon een (wijn)kelder van 18m2!! Je snapt dat mijn vriend niet wist hoe snel hij moest beginnen met klimatiseren. Mochten jullie hier overigens tips voor hebben, of mensen weten die zich hier mee bezig houden, dan hoor ik het graag!

Nu alles loopt, is de behoefte naar een goed glas wijn er des te groter. Het is dat ik door de week niet drink (ja echt), maar het voelt alsof iedere dag een dag is om op het leven te proosten. En hoewel ik gek ben op Bourgogne (zowel wit als rood) en eigenlijk alles wat Frans ademt, leek het me leuk om mijn Limburgse roots eer aan te doen. Ik ben een geboren en getogen Maastrichtenaar en mijn ouderlijk huis staat dan ook op loopafstand van het oudste wijnhuis van Nederland: de Apostelhoeve. En waar ik de ‘angst’ voor Nederlandse wijn best kan snappen (lees: zurig, niet in balans), heeft de Nederlandse wijn de afgelopen jaren sprongen vooruit gemaakt. In coronatijd hebben mijn vriend en ik vele adressen in Zuid-Limburg uitgetest. Soms met overnachting, soms zonder. Maastricht als uitvalbasis hebben is dan echt een cadeautje. En om te laten zien dat je voor de echte wijnbeleving niet meer zo ver hoeft te reizen, deel ik graag mijn tips met jullie.

Noorbeek

Hou je van wandelen? Dan zit je in Noorbeek goed. Je hebt hier zelfs een heuse wijnwandeling. En wist je dat Noorbeek is omgedoopt tot ‘wijndorp Noorbeek’?! 

Noorbeek, gelegen in het zuiden van Nederland, in de pittoreske gemeente Eijsden-Margraten, is een verborgen juweeltje met slechts 1100 inwoners. Dit charmante dorp ligt verscholen in het dal van de Noor(beek), waarvan de bron te vinden is in het naburige buurtschap Wesch. Langs de kronkelende Noor vind je het prachtige natuurgebied Noordal, terwijl verder naar het zuidwesten, op Belgische grond, het betoverende Altenbroek te vinden is, een bosrijke helling.

Wat dit schilderachtige dorp nog specialer maakt, is de aanwezigheid van een distilleerderij die gebruikmaakt van druivenschillen uit verschillende wijngaarden om distillaten te vervaardigen, zoals krachtige brandewijn en diverse likeuren (yum!). Bovendien organiseren de wijnboeren jaarlijks gezamenlijk een open dag, waar bezoekers de kans krijgen om de lokale wijnen en andere heerlijke streekproducten te proeven en aan te schaffen.

Als je Noorbeek wilt verkennen, start dan je ontdekkingsreis op de parkeerplaats in Noorbeek, bij het Burgemeester Bogmanplein. Volg gewoon de druifsymbolen langs de weg en verbaas je over alle verschillende druivenrassen die aangepland staan in dit wijndorp.

Meer informatie over wijndorp Noorbeek en wandelingen kun je hier vinden.

St. Martinus, Vijlen

Vlakbij Noorbeek, in het prachtige bergdorpje Vijlen, vind je de meest zuidelijke wijngaarden van Nederland. Hier, op een steenworp afstand van onze zuiderburen, ligt St. Martinus. Wat je misschien zal verbazen, is dat deze wijngaard al sinds 1986 bestaat. Inmiddels wordt het wijndomein gerund door de tweede generatie wijnbouwers. De eigenaar van St. Martinus, Stan Beurskens is vinoloog én oenoloog. Hij studeerde aan de wijnuniversiteit van Stellenbosch (Zuid-Afrika) en daarna in het prestigieuze Geisenheim (Duitsland). Dan weet je wel iets van wijn maken lijkt mij zo. En daar denken meer mensen zo over. Stan is namelijk de meest gevraagde wijnadviseur van en uit Nederland.

Waar St. Martinus ooit begon met de cuvée rood, een wijn gemaakt van maar liefst 8 druivenrassen (o.a. Regent, Rondo, Hegel, Zweigeltrebe & Pinot Noir), heeft het vandaag der dag een breed scala aan wijnen. Mousserend, wit, rosé en rood. Van alles zijn er wel een aantal varianten en voor ieder iets wils. Mijn persoonlijke favorieten zijn de ‘Bergdorpje’ en de Funkelwien.

Wat St. Martinus extra bijzonder maakt, is hun geweldige proeflokaal met een adembenemend uitzicht over het prachtige landschap van Vijlen. Of je nu binnen zit of buiten op het terras, overal heb je prachtig uitzicht. En alsof dat nog niet genoeg is, serveren ze ook nog eens heerlijke hapjes. Het is wel verstandig om van tevoren even te bellen of een plekje te reserveren, want dit pareltje is bij velen geliefd. En eerlijk gezegd begrijp ik wel waarom, want er valt hier zoveel te beleven. Je kunt een rondleiding krijgen door de onlangs geopende wijnkelders, deelnemen aan een wijnproeverij of zelfs een dagje helpen bij de druivenpluk. De mogelijkheden zijn eindeloos.

Mocht je benieuwd zijn naar St. Martinus, hier vind je mee informatie.

Domein Holset

Dit is mijn persoonlijke favoriet, en geloof me, je wilt hierheen. Als je toch besluit te gaan, boek dan meteen de panoramasuite met zicht op de weelderige wijngaarden. Ja, je leest het goed, je kunt hier zelfs overnachten! Het wordt niet veel beter dan dit. Domein Holset is een BruisendWijnHuis waar alleen mousserende wijn wordt geproduceerd, en dat is gewoon één groot feest!

Wat deze plek extra speciaal maakt, is dat de wijnmaker een vrouw is. Kirsten Abels, uitgeroepen tot Wijnvrouw van het Jaar 2023, zorgt ervoor dat de wijnen hier jaar na jaar een waar genot zijn om te proeven. Helaas werden we beide keren door de regen weggespoeld, maar eerlijk gezegd kon me dat weinig schelen.. Er is een ‘honestbar’ waar je 24/7 snacks en wijn uit kan pakken, ze hebben een shop waar je overdag (gekoelde!) mousserende wijn (want ja BruisendWijnHuis) kan kopen en ze werken ook nog eens samen met Brut172 van Hans van Wolde. What’s not to like?! Oh, en als je nog wat oude sokken met geld hebt liggen, dan raad ik je ten zeerste aan om bij 172 een reservering te maken voor een lunch of diner. Deze verwende dame heeft er twee keer mogen eten, en dat was oprecht een ge-weldige belevenis (ja, twee Michelin-sterren, dat zegt genoeg).

Ik begreep dat recent de wijnkelder geopend is, waardoor je rondleiding over het domein nog leuker wordt. Ik kon hier alleen nog niks van terug vinden op de website, dus hou me ten goede. En er komt ook nog eens een spiksplinternieuw restaurant aan werd ons de laatste keer verteld toen we er waren! Al met al allemaal ontwikkelingen om in de gaten te houden. Maar zeker ook de moeite om nu al een bezoek aan te brengen.

Leuke tip: je kan makkelijk vanaf hier naar het drielandenpunt wandelen. En loop dan op de terugweg via het Hijgend Hert. Dit eetcafé midden in het bos is een begrip onder Zuid-Limburgers (ook leuk met kinderen).

Klik hier voor meer informatie over Domein Holset

De Apostelhoeve

Dit is misschien wel het bekendste en tevens ook het oudste en grootste wijndomein van Nederland. Er wordt hier al sinds de jaren 70(!!) wijn gemaakt, en dat proef je! Er is naar mijn mening geen enkele Nederlandse Riesling zo goed als die van de Apostelhoeve. En ze kunnen perfect ouderen!

De Apostelhoeve ligt boven op de Louwberg, aan het prachtige Jekerdal aan de zuidzijde van Maastricht. De bodem van de Louwberg bestaat uit kiezel en mergel met daaroverheen een laag löss, wat de bodem uitermate geschikt maakt voor wijnbouw. Ondertussen zijn de kleinzonen Robin en Gilbert Hulst ook al werkzaam in het familiebedrijf. En ze zitten, die zeker niet stil. Sinds een aantal jaar hebben ze ook een proeflokaal waar je na een rondleiding de wijnen van dit prestigieuze wijnhuis te proeven krijgt. Ik heb dit 2 jaar geleden met mijn verjaardag gedaan en vond het een waar feestje! Sowieso is het uitzicht vanaf de Louwberg over alle wijngaarden fenomenaal.

Op dit moment bestaat de Apostelhoeve uit 20 hectare wijngaarden, waar 5 verschillende druivensoorten zijn aangeplant: Müller-Thurgau, Auxerrois, Riesling, Pinot Gris en sinds 2020 ook Viognier. Op het moment leveren deze druivensoorten zes mooie, droge, witte wijnen: de Müller-Thurgau, Auxerrois, Apostelhoeve Cuvée XII, Riesling, Pinot Gris en Pinot Gris Barriques. Daarnaast maakt de Apostelhoeve ook twee prachtige mousserende wijnen: de Riesling Brut en de Apostelhoeve Cuvée XII Brut. En goed nieuws: er zijn ook nieuwe wijnen in aantocht! Nog niet zo lang geleden is er een eerste aanplant gedaan van Pinot Noir en de eerste Viognier van Nederland! Ik kan niet wachten!

Een rondleiding is mogelijk vanaf 12 personen en de kosten bedragen €22,50 per persoon. Rondleiding met minder dan 12 personen is ook mogelijk, dan betaal je het bodembedrag van €270,- voor het gezelschap. Aansluiten bij andere gezelschappen is helaas niet mogelijk. Duur van het bezoek c.a. 1½ uur en bestaat uit een rondleiding en wijnproeverij waarbij 3 wijnen van de Apostelhoeve zijn inbegrepen begeleid door 2 hapjes met ham en kaas.

Daarna nog honger? Met een driekwartier wandelen sta je op het Onze Lieve Vrouwenplein in Maastricht. Liever iets dichterbij? Dan is Prix de Rome een dikke aanrader. Wel even reserveren van te voren. Maastricht is wat dat betreft net de randstad.

Klik hier voor meer informatie over de Apostelhoeve

Hoeve Nekum

En ook het één na oudste wijngoed van Nederland is in Maastricht te vinden. Hoeve Nekum is in de jaren 80 begonnen met wijn te maken. Math Bollen zwaait hier de scepter. Ik heb horen fluisteren dat het wijngoed ooit begonnen is in de jaren ’80 met de vergisting van wijn in de oude vaten van de Apostelhoeve. Dit mede doordat de wijnmaker een achterneef is van de (oude) wijnmaker van de Apostelhoeve.

Math Bollen doet eigenlijk het meest denken aan een échte Franse wijnmaker, vooral bezig met zijn wijngaard wijnen, misschien zelfs een tikkeltje nors. En af en toe een rondleiding, dat moet dan maar. En juist dat maakte onze rondleiding tot een groot succes. De hartstocht waarmee over de wijnen en het wijnmaakproces gesproken werd, de kneuterigheid, totaal het tegenovergestelde van de Apostelhoeve aan de overkant, dat maakt het des te leuker. Ik hou hier zo van! Hier heb je echt het gevoel dat je in Frankrijk op een oud wijndomein bent. En net als bij de overburen bevinden ook deze wijngaarden zich op de steile zuid- en zuid-oost hellingen van de Louwberg. De hellingen hebben een stijgingspercentage tot 42%, en zijn voor een deel naar het zuiden gericht, wat ideaal is voor een perfecte rijping van de druiven. Door de kalkrijke bodem hebben de wijnen een natuurlijke neiging tot parelen (vorming van koolzuurgas belletjes), wat de wijnen een typisch fris en fruitig karakter geeft. Tevens zorgt de kalkrijke bodem voor een mineralige smaak. En niet zonder verdienste. Hoeve Nekum was hofleverancier op het huwelijk van (toen nog) Prinses Maxima en kroonprins Willem Alexander. Het koninklijk paar trouwde in Amsterdam en tijdens de bruiloft werden 60 flessen Riesling 1999 van Hoeve Nekum geschonken.

In de wijngaard zijn 8 verschillende soorten druiven aangeplant: Pinot Noir, Pinot Blanc, Auxerrois, Riesling, Gewürtztraminer, Rivaner,Solaris en Dakapo. De druiven worden bij de vinificatie (wijnproductie) apart verwerkt tot wijn waardoor we 10 verschillende wijnen kunnen produceren. De wijnen krijgen de naam van de druif die gebruikt is bij de productie.

Ook bij Hoeve Nekum gaan proeverijen vanaf minimaal 10 personen. Ben je met minder? Geen probleem, maar dan betaal je alsnog de bodemprijs voor 10 personen. Een rondleiding incl. vijf verschillende wijnen met daarbij Limburgs roggebrood met ham of kaas is €17,50 per persoon.

Leuke tip: Hoeve Nekum en de Apostelhoeve liggen tegenover elkaar. Ik heb twee jaar geleden voor mijn verjaardag beide proverijen gecombineerd en dat was echt fantastisch.

Klik hier voor meer informatie over Hoeve Nekum

Wijnrestaurant op het land

Stel je voor: te midden van de prachtige heuvels van Zuid-Limburg, omringd door wijngaarden en een betoverende natuurlijke omgeving, genieten van fine dining in combinatie met de beste wijnen die de omgeving te bieden heeft (zowel Nederlands als Belgisch). Dat klinkt gewledig toch?! Fine Dining in de natuur. Dat is hoe je Wijnrestaurant op het Land het beste kan omschrijven. In dit pop-up restaurant wat een initiatief is Annaline en Patriek Doelen van restaurant Mes Amis in Maastricht, draait alles om een onvergetelijke eet- en drinkervaring. Hier kun je genieten een uitgebreide lunche of diners met heerlijke gerechten, met speciaal geselecteerde wijnen van Landgoed Overst en andere lokale wijnmakers. 

Het begon ooit in de wijngaard van Math Bollen (Hoeve Nekum) gelegen in het Jekerdal van Maastricht. Helaas kon het restaurant daar niet terugkeren, omdat dit gebied als natuurgebied wordt beschouwd en de gemeente Maastricht geen nieuwe vergunning kon verstrekken. Het team van Mes Amis besloot daarom op zoek te gaan naar een nieuwe locatie voor hun pop-up restaurant. De afgelopen twee edities vonden dan ook plaats op Landgoed Overst met haar wijngaard aan de Winthagerweg in Voerendaal. De wijngaard, omgeven door een Limburgs hellingbos, kalkgrasland en een hoogstamboomgaard met oude fruitrassen, ligt in een droogdal op het plateau van Ubachsberg. Het pop-up restaurant is omringd door wijnranken die gereed zijn voor de oogst, wat zorgt voor een schilderachtig decor.

Landgoed Overst Voerendaal, beheerd door wijnmaker Ruud Verstegen, heeft zijn sporen verdiend in de wereld van wijn. Met de ideale bodemomstandigheden voor druiventeelt en de expertise van Verstegen, heeft het landgoed meerdere prijzen in de wacht gesleept en is het in 2010 uitgeroepen tot ‘wijnmaker van het jaar’. Wijnrestaurant op het Land vindt normaal gesproken eind juli/ begin augustus plaats. Hou hun website dus goed in de gaten!

Kijk hier voor meer informatie.

Thiessen

Thiessen is dan misschien geen wijnhuis, maar ik neem hem toch stiekem mee in de lijstje. Want als je in Maastricht bent, zou ik zeker aanraden een proeverij en rondleiding door de prachtige kelder van deze wijnimporteur te reserveren. Thiessen is namelijk een fenomeen in Maastricht met een eeuwenlange historie. Vanaf de buitenkant zou je nooit vermoeden dat het pand om de hoek van de markt maar liefst 1200 vierkante meter beslaat, met authentieke gewelfde kelders onder de winkel waar je bijna kunt verdwalen. Wat deze locatie nog specialer maakt, is de wijngaard die ze midden in het centrum koesteren als een goed bewaard geheim. Vroeger tapte mijn bomma en vader hier nog zelf de wijn. Dat kan tegenwoordig niet meer. Tegenwoordig is de wijnhandel voor gespecialiseerd in Franse wijnen.

Thiessen heeft wekelijkse proeverijen en rondleiding waar je aan deel kan nemen. Na een rondleiding door de eeuwenoude wijnkelders en het historische stadspand, proef je onder begeleiding van een vinoloog 6 wijnen met bijpassende hapjes.

Leuk weetjes:

• De laatste Thiessense botteling van Chateau Pétrus, uit 1953 ligt hier in de kelder opgeslagen. De fles wordt op 3000 euro geschat.
• Wist je dat Thiessen het eerste bedrijf was dat stond ingeschreven in het handelsregister van de KVK? In 1921 werd het eerste bedrijf ingeschreven in het kersverse Handelsregister van KVK. Thiessen Wijnkoopers uit Maastricht had op 17 maart 1921 de primeur.

Wijn & spijs adresjes

Als je dan toch in Zuid-Limburg bent, kun je net zo goed een dagje Maastricht mee pakken. Hierbij mijn lievelingsadres op te eten en te drinken op een rijtje:

• Café sjiek (wie kent het niet)
• Wijnbar Via Mucca (Mijn favo wijnbar in de leukste straat van Maastricht)
• Le Fernand (net als café Sjiek kun je hier niet reserveren, maar wachten met een glaasje wijn in je hand is zeker geen straf. Ook in die leuke straat).
• Onglet (Hier moet je gewoon gegeten hebben)
• Meesters in Wijn (deze eigenaar weet echt alles van wijn)
• Chateau Neerkanne (omdat je er toch ooit 1x gegeten moet hebben)
• Prix de Rome (buiten het centrum, maar zeker weten de omweg waard)
• Villeneuve (in de wijk waar ik ben opgegroeid aan de voet van de Sint Pietersberg. Omdat ze hier weten wat prijs kwaliteit is).
• Slavante (na een heerlijke boswandeling genieten van streekproducten en wijntjes. En dat ook nog eens met uitzicht.

BOB

Bij veel van de bovenstaande wijndomein zul je ‘BOB’ op het etiket zien staan. Maar wat is BOB nu eigenlijk? Sinds 6 maart 2018 hebben de wijnen uit dit deel van Limburg een Beschermde Oorsprongsbenaming, afgekort een BOB. BOB is vergelijkbaar met het Franse AOC (Appellation d’Origine Contrôlée). In Nederland zijn er twee opvallende BOB-regio’s: Mergelland en Vijlen.

BOB Mergelland omvat het prachtige gebied tussen Maastricht, Nuth, Vaals en Eijsden. Het terroir bestaat hier uit diepe lagen mergel, löss als bovenlaag en sporadische aanwezigheid van tertiaire lagen, pleistocene formaties en oude rivierafzettingen. O.a. de wijnen van de Apostelhoeve en Hoeve Nekum dragen het certificaat BOB Mergelland.

Onder BOB Vijlen vallen wijndomein St. Martinus en een gedeelte van de wijngaarden van Domein Holset. De ligging van Vijlen (± 200 m boven NAP) omringt door heuvels, waardoor de koude lucht wordt weggevoerd (verminderde kans op nachtvorst) en de bescherming van het hooggelegen Vijlenerbos zorgt dat in tegenstelling tot bijvoorbeeld Vaals er gemiddeld veel minder regen valt aan de andere kant van de heuvels. De bodem wordt gekenmerkt door löss (kleefaarde) in de bovenste laag, met daarin veel stenen, zoals vuursteen, kiezel, kalksteen. In de laag daaronder wordt het materiaal veel steniger: vuursteeneluvium bestaande uit vuursteen en kalksteen. Dit in tegenstellig tot de BOB Mergeland, die zich kenmerkt door mergel. Door de combinatie van de stenige bodem en de fijne löss wordt de warmte in de wijngaard vastgehouden en de waterhuishouding goed gereguleerd. (bron: Perswijn.nl)

En er zijn nog veel meer wijngaarden in Zuid-Limburg. Neem vooral eens een kijkje op de website van Visit Zuid-Limburg om meer leuke adresjes te ontdekken.