Pétillant natural, pet-nat, pet-wat?!

Alle ins & outs die jij moet weten over deze bijzondere wijn

Pétillant naturel, maar vooral de afkorting ‘pet-nat’, is een term die in steeds meer hippe restaurantjes, wijnbarretjes en wijnkoperijen opduikt. Heb jij het al eens voorbij zien komen, of misschien zelfs wel geproefd? In dit artikel zal ik je meenemen door de wondere wereld van pet-nat. Pétillant naturel betekent letterlijk ‘natuurlijk bruisend’. Oftewel: een wijn die bruist zonder menselijke interventie, manipulatie of innovatieve technieken. Maar hoe werkt dat dan? Laten we hiervoor eerst een klein uitstapje nemen naar de wereld van natuurwijn met kelderprater Eline!

Natuurwijn – is niet iedere wijn natuurwijn?

Iedere wijn is toch gemaakt van natuurlijke producten? Dat klopt; druiven zijn immers een natuurlijk product. Echter wordt een vat vol druiven niet zomaar uit zichzelf wijn, laat staan een lekkere, drinkbare wijn. In de afgelopen eeuwen hebben talloze wijnmakers zich de kunst van het wijnmaken eigen gemaakt. Met allerlei vernuftige uitvindingen, grote machines en toevoegingen van andere producten, zoals gisten en dierlijke proteïnen, hebben wijnmakers de lekkerste conventionele wijnen weten te fabriceren. Van de meeste conventionele wijnen weten we wat we qua smaak en geur kunnen verwachten als we een fles kopen – constante smaak en kwaliteit worden namelijk ontzettend belangrijk gevonden. Er wordt veel waarde gehecht aan unieke druiven die groeien aan oude wijnstokken op een bijzonder stukje grond. Vandaar ook de bekende classificeringen als ‘DOCG’, waar vervolgens ook een prijskaartje aan hangt. Aan het maken van conventionele wijn, maar ook het worden van vinoloog, zitten veel tradities en regels verbonden. Maar je bent hier natuurlijk niet om te leren over conventionele wijn! Daarvoor verwijs ik je graag naar dit artikel. Voor de wat meer rebelse wijnmaker en -proever is natuurwijn een mooie uitdaging. 

‘Natuurwijn’ is geen label dat op het etiket van een wijn kan worden geplakt, zoals bij het label voor biologische wijn bijvoorbeeld wel het geval is. Het maken van natuurwijn is meer een filosofie: wijn maken op de meest zuivere en authentieke manier die mogelijk is. Er zijn geen duidelijke regels waar een natuurwijnmaker zich aan moet houden voor hij zijn product natuurwijn mag noemen. Dit biedt veel ruimte voor creativiteit en experimenteren! Een natuurwijnmaker streeft ernaar om een zo ambachtelijk mogelijke wijn te maken, zonder zich teveel in het maakproces te mengen. Een belangrijk kenmerk van natuurwijn is dat er zo min mogelijk sulfiet aan de wijn wordt toegevoegd en dat de druif-eigen gisten worden gebruikt voor de alcoholische vergisting. Ook wordt de wijn vaak niet geklaard of gefilterd. Hierdoor kan je een natuurwijn vaak herkennen aan de wat troebele kleur en ‘funky’, aardse geur en smaak.

Milieubewuste wijnliefhebbers kunnen hun hart ophalen nu natuurwijn steeds meer in opkomst is. Het maken van natuurwijn is namelijk misschien wel de meest klimaatbewuste en diervriendelijke manier van wijnmaken! Makers van natuurwijn zijn vaak conventionele wijnboeren die graag wat milieubewuster met wijnmaken bezig wilden zijn, aan een uitdaging toe waren, of wijnliefhebbers die graag zonder teveel gedoe op kleinschalige manier wijn wilden produceren. Dit biedt hen de mogelijkheid om bijvoorbeeld soms ook druiven van verschillende jaargangen te blenden, witte druiven op schil te laten rijpen, nieuwe combinaties van druivensoorten te maken of druiven van verschillende wijngaarden te mixen in één wijn. Het moge duidelijk zijn dat je voor het maken van natuurwijn out-of-the-box moet kunnen denken, maar vooral ook een beetje excentriek moet zijn.  Een typische fles van een natuurwijn is daarom te herkennen aan het funky en kunstzinnige etiket. Onthoud dat vaak geldt: hoe gekker het etiket, hoe interessanter en uitdagender de smaak!

Maar goed, terug naar de pet-nat! Over natuurwijn kan ik namelijk nog hele hoofdstukken volschrijven. Kom daarvoor zeker terug naar Kelderpraat.nl, want er zullen meer artikelen van mij verschijnen! Wil je hier in de tussentijd meer over lezen? De boeken Natural wine van Isabelle Legeron en Wine, unfiltered van Katherine Clary zijn goed leesvoer om je intussen in vast te bijten.

Méthode classique versus pétillant naturel

Dat natuurlijke bruisen van de pet-nat gebeurt natuurlijk niet zomaar! Anders zou iedere natuurwijn misschien wel een bruisende wijn zijn. Wellicht ben je al bekend met de méthode classique (of méthode traditionnelle); de meest gangbare manier om bruisende wijn zoals champagne te maken. Met deze methode wordt de wijn na de eerste ‘normale’ gisting op het vat een tweede keer op de fles gerijpt, met behulp van liqueur de tirage, een siroop van rietsuiker en gist, waardoor in de fles een secundaire gisting tot stand komt en de welbekende bubbels ontstaan. Aan het maken van een pet-nat komt geen tweede gisting met toevoeging van siroop te pas. Het is de oudste en meest authentieke manier om bruisende wijn te maken – ook wel méthode ancestrale genoemd. De druiven rijpen eerst wel in grote vaten, maar halverwege het fermentatieproces wordt de wijn al gebotteld. Doordat de wijn niet geklaard en gefilterd wordt, blijven de eigen gisten in de wijn zitten die vervolgens op de fles zorgen voor de alcoholische vergisting, waardoor het koolzuurgas dat ontstaat niet kan ontsnappen en in de wijn blijft zitten. 

Deze methode van wijnmaken is per toeval ontdekt: in de 16e eeuw werd in Gauillac, Zuid-Frankrijk, een wijn gebotteld waarvan de wijnmaker veronderstelde dat deze al volledig gerijpt was. Dit was niet het geval: de vergisting ging door op de fles waardoor er een bruisende wijn ontstond die de toen niet zo sterke flessen deed breken. 

Zoals gezegd, is het maken van natuurwijn vooral een filosofie en neemt men de regels in dit proces niet zo nauw als in de conventionele wijnwereld, waardoor er ook uit ontelbaar veel andere regio’s mooie pet-nat wijnen opduiken. Zoals bijvoorbeeld de Loirevallei – momenteel een walhalla voor de natuurwijnliefhebber!

Alle kleuren van de regenboog

Meer dan eens zal je, als je zoekt naar een pet-nat in een wijnzaak of een glas besteld in een wijnbar, een rosé of zelfs orange wijn aangeboden krijgen. Zoals eerder genoemd staan makers van natuurwijn erom bekend te experimenteren met het combineren van smaken, druiven en wijnen van verschillende jaargangen. Hierdoor hoeft de wijnmaker zich dus niet te beperken tot enkel gangbare witte druiven, en zal je zien dat er een grote variatie aan kleuren en smaken beschikbaar is! Een ander kenmerk van een pet-nat is dat er op de fles vaak niet zo dik en zwaar is, en dat er geen kroonkurk op zit, zoals bij champagne. Dit komt doordat de fles wat minder onder druk staat en de wijn minder lang gerijpt moet worden dan een conventionele bruisende wijn. Je kan een fles pet-nat, naast het funky etiket, daarom vaak herkennen aan de kroonkurk waarmee de fles is afgesloten.

Wijnspijs & petnat

Vanzelfsprekend is een pet-nat heerlijk als aperitief en feestelijk drankje om de borrel mee te openen. De smaak van een pet-nat is, net als andere natuurwijnen, wat excentrieker dan je wellicht gewend bent van een ‘gewone’ mousserende wijn. Licht-pittige aziatische gerechten zijn vaak een verrassende tegenhanger van deze bruisende wijn – absoluut het proberen waard!

Zelf pet-nat ontdekken?

anzelfsprekend is een pet-nat heerlijk als aperitief en feestelijk drankje om de borrel mee te openen. De smaak van een pet-nat is, net als andere natuurwijnen, wat excentrieker dan je wellicht gewend bent van een ‘gewone’ mousserende wijn. Licht-pittige aziatische gerechten zijn vaak een verrassende tegenhanger van deze bruisende wijn – absoluut het proberen waard!

Ben je benieuwd hoe een pet-nat nu écht smaakt? Kom dan zeker eens langs bij Wijnbar Goeswijn in Leiden! Naast dat je daar verschillende pet-nat-wijnen kan proeven, wordt er verder alleen maar natuurwijn geschonken. Je proeft er gegarandeerd de meest bijzondere en uiteenlopende natuurwijnen, met bijpassende gerechten die de smaakpapillen gezamenlijk strelen. Uiteraard geheel vegetarisch en milieubewust! 

Wil je een fles natuurwijn kopen om thuis van te genieten, en van goed advies voorzien worden? Ga dan Cave de la Lune in Leiden langs. Daar vind je ook aan aantal natuurwijnen die bij Wijnbar Goeswijn geschonken worden!

Bij Winestories kan je een groot assortiment mooie natuurwijnen bestellen. Ik heb mijn favorieten voor je op een rij gezet!

• Keltis – Marius Rosé Heerlijk fris en fruitig, verrassend zacht van smaak
• Calcarius – Frecciabomb Een oranje bubbel, met maar 9,5% alcohol. Funky, maar een goed begin van een feestelijke zomeravond!
• Jan Klein – Kiss Kiss Madies Lips Een bestseller – een tikkeltje zuur, maar fruitig zoals het een pinot noir betaamd, met een mooie stevige bubbel.