Barbera, het veelzijdige ondergeschoven kindje uit Piemonte
Vaak over het hoofd gezien ten gunste van meer bekende rassen zoals Nebbiolo en Sangiovese, is Barbera een veelzijdige en verassende Italiaanse druif die het ontdekken meer dan waard is. Geboren in Piemonte maar ook ver buiten de grenzen van Italië produceert deze druif een grote diversiteit aan wijnen. Van de frisse, fruitige wijnen van zijn Italiaanse thuisland tot de vollere, rijpere wijnen die in de Nieuwe Wereld worden gemaakt. Barbera blijft boeien en verrassen.
Maak kennis met Barbera
De Barbera druif, naast Nebbiolo een onmiskenbaar icoon van de Italiaanse wijnbouw. Een druif met veel contrasten en verrassingen en hierdoor zeer populair bij nieuwsgierige en ontdekkende wijnliefhebbers.
De druif heeft zeker specifieke kenmerken maar afhankelijk van het terroir en de hand van wijnmaker is het ook een druif die een grote diversiteit aan wijnen en stijlen kan produceren.
Over het algemeen heeft Barbera een diepe en rijke robijnrode kleur. Puur kijkend naar de kleur van een wijn worden we onbewust al beïnvloed in onze verwachtingen. Namelijk een volle en krachtige wijn. Het uiterlijk kan echter bedriegen. Ondanks de diepe kleur is Barbera over het algemeen een lichte tot medium body wijn.
De ware kracht van Barbera zit in de opmerkelijke zuurgraad. Het geeft de wijn een fris en levendig karakter. Deze hoge zuurgraad uit het sap van de druif vindt een mooie balans met de stuivige aroma’s in de schil.
De neus van Barbera heeft een prettige intensiteit met primaire aroma’s van sappige kersen, jam-achtig tonen, aardbei, framboos en bessen. De extra complexiteit komt vooral van de hand van de wijnmaker en welke vinificatie- en rijpingstechnieken er worden toegepast. Zo kunnen er secundaire aroma’s van vanille, zoethout, pure chocolade en tabak tevoorschijn komen. Zoals gezegd is Barbera in de mond soepel met een frisse aanzet en een medium body. Tannines zijn zeker aanwezig maar in tegenstelling tot Nebbiolo, zijn deze verrassend mild. Door deze zachte textuur zijn Barbera-wijnen een toegankelijke keuze voor diegenen die op zoek zijn naar een rode wijn die rijk is aan smaak, maar niet overweldigend en krachtig.
Kan je Barbera-wijnen lang bewaren?
Barbera-wijnen variëren in hun bewaarpotentieel, afhankelijk van hoe ze zijn gemaakt. In het algemeen zijn Barbera-wijnen met een hoge zuurgraad en lichte tannines ontworpen om op jonge leeftijd gedronken te worden, binnen een paar jaar na de oogst. Deze wijnen zijn bedoeld om van te genieten vanwege hun frisheid en levendige fruitigheid.
De wijnen die gerijpt zijn op eiken vaten hebben over het algemeen meer textuur en complexiteit in aroma’s en smaken wat ze geschikt maakt om langer – tot wel 10 jaar – te bewaren. Meer over het bewaren van wijn lees je hier >> Het ‘ouderen’ van wijn: feit & fabel.
Waar groeit Barbera?
Barbera is een authentiek Italiaans ras en vindt zijn oorsprong in Piemonte, Noord-Italië. Meer specifiek in de regio’s Alba en Asti waar de bodem overwegend bestaat uit kalk- en kleibodems. Op deze bodems voelt de druif zich prettig en kan zijn hier zijn unieke karakter goed uitdrukken.
Hier, in de schaduw van de Alpen, groeit de Barbera druif op de glooiende heuvels. De koelere nachten en warmere dagen, de overvloed aan neerslag, en de rijke, voedzame bodem dragen allemaal bij aan de ontwikkeling van het complexe smaakprofiel waar deze druif om bekend staat.
Barbera vinden we echter ook ver buiten de grenzen van Italië. Sterker nog, Barbera vind je in alle hoeken van onze planeet. In het warme Californië produceert de druif wijnen met mooie fruitaroma’s, zachtere zuren en een wijn die meer rijk en rond is. Aan de andere kant van de wereld groeit Barbera bijvoorbeeld in de koelere streken van Zuid-Australië zoals in McLaren Vale en Adelaide Hills. Door de robuuste bodem van steen en leisteen, en de koelere nachten zijn de wijnen hier frisser, en krachtiger met meer textuur.
De druif is dus ook divers in geografisch opzicht, zolang er maar een mooie balans is tussen zonuren, neerslag, warme en koelere periodes, gedijt de druif prima. Deze balans vind je zeker in Piemonte en daarom ligt hier nog steeds het hart van de Barbera druif.
Drie wijnen, drie smaakprofielen
Om de diversiteit van Barbera echt te waarderen, is het leuk en leerzaam om drie verschillende wijnen naast elkaar te proeven. Dit kunnen wijnen uit verschillende landen of streken zijn, of juist drie verschillende wijnen van één wijnhuis.
Ter onderbouwing van dit artikel stuurde Nederlands importeur Fijnewijnen mij drie Barbera-wijnen van Tenute Rade toe.
Over Tenute Rade
Het wijnhuis, gelegen in San Marzano Oliveto, in het hart van Monferrato Piemonte (Asti), is nog relatief jong. In 1988 opgericht vanuit pure passie voor wijnbouw.
Al snel kregen hun wijnen de aandacht en het respect van bekende critici. Vooral met hun Nizza wijn – uit de gelijknamige DOCG – gooien zij hoge ogen en hebben terecht een Decanter zilveren award gewonnen. Deze Nizza DOCG is specifiek gewijd aan rode wijnen die worden geproduceerd van Barbera. De druiven groeien in de heuvels van Nizza Monferrato, een prachtig wijngebied dat bekend staat om zijn ideale microklimaat en bodemgesteldheid.
De wijnen van Tenute Rade belichamen de kenmerkende eigenschappen van hun geboortegrond, waardoor de subtiele nuances van terroir en klimaat naar voren komen in elke fles.
De Nederlandse importeur Fijnewijnen zegt het volgende; “Het is een echt familie bedrijf, vader Raimondo is de winery begonnen en zijn zoon Daniele is nu verantwoordelijk voor de productie. Om deze samenwerking tussen vader en zoon te eren hebben zij een eigen lijn bedacht: Tenute Rade. Deze bevatten alleen de beste selectie van hun druiven.” Daaruit komen de Nizza, La Prüma, de La Grissa uit dit artikel. Daarnaast maken ze in die zelfde lijn een verrassende Timorasso, maar dat is wellicht voer voor een volgend artikel.
La Prüma Barbera d’Asti DOCG – 2021
Deze wijn, medio september hand geplukt, is met aandacht ontdaan van zijn steeltjes voordat hij zijn reis begint in roestvrijstalen tanks voor vinificatie en rijping. In het glas is de wijn al veelbelovend; een mooie, zuivere en levendige robijnrode kleur. De neus toont het een bescheiden maar elegante intensiteit, met mooie primaire fruit aroma’s in de vorm van kersen, aardbei en framboos. In de mond een evenwichtige zuurgraad die de wijn een fris karakter geeft. De wijn heeft een gemiddelde lengte met een fruitige afdronk.
La Grissa Barbera d’Asti DOCG Superiore – 2018
Een wijn die zijn levendigheid te danken heeft aan de rustige fermentatie in roestvrijstalen tanks. Na dit proces rijpt hij verder, zowel in grote eikenhouten vaten van 25 hectoliter als in kleinere barriques.
In het glas is de wijn duidelijk donkerder dan de La Prüma en rijk aan tinten van granaat. De neus is duidelijk intenser rijpere fruittonen in de vorm van bosaardbei en pruimen, mooi in balans met aroma’s van eiken en chocolade, door de rijping op het hout. In de mond, wordt zijn souplesse, complexiteit en scherpte onthuld. Een verfrissende zuurgraad levert een aangename ‘bite’ op. Deze wijn is rijker dan zijn voorganger, met zachte tannines en een gelaagde afdronk met een subtiel bittertje.
Nizza DOCG – 2017
Deze wijn heeft een vergelijke bereiding als de La Grissa met het enige verschil dat de wijn op de droesem rijpt en na het bottelen in de fles verder rijpt voor extra verfijning alvorens het op de markt gebracht wordt.
In het glas al zeer aangenaam en uitnodigend met een diep robijnrode kleur. De neus is net zo intens als La Grizza, maar is net allemaal iets complexer en verfijnder. Opnieuw met aroma’s van rijp fruit. Maar ook florale tonen in de vorm van rozen in combinatie met tonen van hout, vanille en tabak een mooi gebalanceerd geheel. In de mond soepel, tannines zijn aanwezig maar zeer zacht en mooi geïntegreerd. De aanwezige zuren zorgen voor een fijne balans resulterend in een lange, gelaagde afdronk die de elegantie van deze wijn bekroont.
Waar wacht je nog op? Ontdek Barbera vandaag nog!
De wereld van wijn zit vol met verborgen wijngaarden, druiven en wijnmakers. Barbera, de veelzijdige druivensoort uit Piemonte, is daar een van. Overschaduwd door de grotere namen, biedt Barbera een uniek smaakprofiel dat zowel fris en levendig als vol en complex kan zijn.
Barbera verrast en fascineert door zijn diversiteit. Dus waar wacht je nog op? Duik in de wereld van Barbera en wie weet ontdek je een nieuwe favoriet!
Bronnenlijst:
- Robinson, Jancis, et al. “The Oxford Companion to Wine.” Oxford University Press, 2015.
- Robinson, Jancis. “JancisRobinson.com.” https://www.jancisrobinson.com/.
- Wikipedia https://en.wikipedia.org/wiki/
- Wine Folly https://winefolly.com
- Wine Searcher https://www.wine-searcher.com/
- Decanter https://www.decanter.com/
De wijnen die worden besproken in dit artikel zijn toegestuurd door importeur Fijnewijnen. De inhoud van het artikel is daardoor niet beïnvloedt.
Kelderprater
Jannes is een serieuze wijnliefhebber en deelt graag zijn kennis en ervaring. Hiervoor richtte hij eind 2022 Vat op Wijn op wat een onderdeel van zijn is missie om de nieuwe generatie wijnliefhebbers meer grip op wijn te laten krijgen. Dit doet hij met het schrijven van diepgaande artikelen, het aanbieden van wijncursussen en zorgvuldig geselecteerde wijnen.
